Substancja biała a funkcje poznawcze
kwiecień 9, 2014 by Jarek
Kategoria: Mózg, układ nerwowy
Choroba Alzheimera otworzyła osobom z zespołem Downa furtkę, która prowadzi do poznania wielu mechanizmów dotychczas w zespole Downa nie poznanych. One z kolei pozwalają na wprowadzenie leków, suplementów, które mogą stymulować pozytywnie stan chorobowy. Dzisiaj o substancji białej, funkcjach poznawczych, cholinie i DHA.
Zacznijmy od definicji substancji białej z wikipedii.org
Substancja biała, istota biała (łac. Substantia alba) – jeden z dwóch (obok substancji szarej) podstawowych składników ośrodkowego układu nerwowego. Są to dobrze unaczynione skupiska wypustek neuronów (dendrytów i aksonów), których ciała znajdują się w substancji szarej. Wypustki te otacza zazwyczaj osłonka mielinowa, która jest błoną komórkową oligodendrocytu[1][2]. Podstawowym składnikiem błony są fosfolipidy (pochodne tłuszczu), z tego względu substancja biała ma kolor biały[a][1].
Tkanka ta leży pod korą mózgu i tworzy różne szlaki łączące poszczególne obszary kory oraz obszary pozakorowe (np. drogi korowo-rdzeniowe czy korowo-jądrowe). Również ciało modzelowate (tzw. spoidło wielkie) jest częścią istoty białej[1].
Odwrotne położenie istoty białej występuje w rdzeniu przedłużonym i rdzeniu kręgowym. Tu znajduje się ona dookoła centralnie położonej istoty szarej[1].
Istota biała pełni rolę w uczeniu się: osoby zawodowo grające na pianinie mają lepiej rozwiniętą substancję białą; jej rozwinięcie koreluje też z IQ u osób w wieku 5 – 18 lat. Niedobory substancji białej występują w wielu chorobach, m.in. w stwardnieniu rozsianym, porażeniu mózgowym, schizofrenii[3].
W najnowszym badaniu używając rezonansu skanowano mózgi osób z ZD podzielonych na grupy. Gdy obserwowano i porównywano osoby z ZD bez demencji do tych z demencją okazywało się, że ich substancja biała jest zdrowsza. Gdy patrzono na to porównanie z perspektywy funkcjonowania osoby z ZD, to powstawała taka korelacja: im sprawniejsza jest osoba, im lepszą ma motorykę, koordynację, pamięć ma zdrowsze czołowe połączenia substancji białej.
Co to oznacza?
Wróćmy do tego artykułu dotyczącego neuroanatomii w ZD:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11578999
i tych badań University of Stanford: http://cibsr.stanford.edu/research/down.html
W obu przypadkach mamy do czynienia, ze wskazaniem istotnie mniejszego poziomu substancji białej w ZD, co powoduje problemy z koncentracją, komunikacją, koordynacją, ze snem i nastrojem. Oznacza to, że deficyty substancji białej należy stymulować i zapobiegać ich pogłębianiu. Jak widać z definicji kluczowym tematem w tym przypadku są fosfolipidy. Kluczowym fosfolipidem jest fosfatydylocholina!
Co więcej kilka badań z końca roku ubiegłego wskazują, że stała obecność odpowiedniego poziomu DHA powoduje mniejsze zmiany w istocie białej, co może sugerować że wszystkie problemy za którymi stoi substancja biała można stymulować tymi dwoma tłuszczami.