Witamina C

Odkrycie witaminy C

Lekarz marynarki angielskiej, dr Lind, otrzymał zadanie rozwiązania problemu szkorbutu w szeregach floty Jej Królewskiej Mości. Stwierdził on, że podawanie marynarzom w pożywieniu owoców cytrusowych, pomarańczy i cytryn, leczyło szkorbut i zapobiegało jego wystąpieniu u osób jeszcze zdrowych. Działo się to w roku 1747. Pięćdziesiąt trzy lata później, w roku 1800, Brytyjska Flota Królewska potraktowała poważnie rady Linda i wprowadziła sok cytrynowy do diety marynarzy pokładowych. Częstość szkorbutu spadła z 1457 przypadków w roku 1780 do zaledwie 2 w roku 1806. Ale dopiero w roku 1928 laureat Nagrody Nobla, Albert Szent-Gyorgi, wyizolował związek chemiczny odpowiedzialny za te wspaniałe wyniki, znany później jako witamina C, czyli kwas askorbinowy. Następnie, we wczesnych latach 60. XX wieku, dr Jonas Salk, sławny już dzięki odkryciu szczepionki polio, stał się zwolennikiem stosowania witaminy C w zwalczaniu przeziębienia. Dla zwykłego człowieka stanowiło to podniesienie rangi tej witaminy do roli leku, chociaż już od 200 lat badania naukowe potwierdzały jej skuteczność.

Obecnie nie trzeba już przekonywać ludzi o znaczeniu witaminy C, ale należy jeszcze wyjaśnić wszystkie mechanizmy jej działania. Wydaje się, że znajduje się ona wszędzie i bierze udział we wszystkim. Jest niezbędna do produkcji kolagenu, przez co wywiera wpływ na proces rozwoju i naprawy tkanek, łącznie z gojeniem i utrzymaniem w zdrowiu dziąseł. Wpływa również na dobry stan zębów i kości. Witamina C pobudza układ odpornościowy i wspomaga produkcję niektórych hormonów.

Jak zapewnić dostarczenie witaminy C do organizmu

Sam organizm zupełnie nie potrafi wytwarzać witaminy C, trzeba ją dostarczyć w pożywieniu lub w dawkach uzupełniających dietę. Ponieważ jest ona rozpuszczalna w wodzie, nie istnieje ryzyko przedawkowania, a wysokie dawki przyjmowane doustnie ulegają zazwyczaj wydaleniu z moczem. Umiarkowane dawki przyjmowane kilka razy w ciągu dnia dają lepsze wyniki, ale jeśli rzeczywiście potrzebujesz dużych dawek witaminy C, najlepiej jest stosować ją dożylnie, pod kontrolą lekarza. Najlepsza jest postać zestryfikowana witaminy C (ester-C), utworzona przez połączenie kwasu askorbinowego z pierwiastkiem wchodzącym normalnie w skład pożywienia, jak wapń, potas lub cynk. W tej postaci witamina C nie ma odczynu kwaśnego i jest lepiej przyswajana przez organizm. A przy okazji -witamina C do żucia jest zbyt twarda dla zębów i nie powinieneś jej używać.

Jak działa witamina C

Wspomniano już wcześniej, że jednym z głównych celów ataku oksydacyjnego są mitochondria, czyli prądnice komórki wytwarzające energię. Mitochondria mają wypracowany system obrony przeciw oksydacji, ale głównym czynnikiem zapewniającym ich zdrowie jest ochrona ich przed atakiem. Jest to zadanie witaminy C. Przemieszczając się swobodnie w płynie komórkowym, witamina C może neutralizować wolne rodniki, zanim dotrą one do otoczki mitochondriów. Zmniejsza to ewentualną stratę energii mitochondriów potrzebną do zwalczania oksydacji i pozostawia jej większą ilość na potrzeby komórki. Jest to szczególnie ważne, ponieważ obecnie już wiemy („Molecular Celi Biology", wrzesień 1997), że dopóki mitochondria utrzymają wysoki poziom energii, dopóty będą w stanie zwalczyć oksydację. A więc oszczędzając tę energię, witamina C spełnia życiowo ważne zadanie.

Jedną z najbardziej fascynujących cech witaminy C jest jej współdziałanie z innymi antyoksydantami. Badanie przeprowadzone przez zespół z Uniwersytetu Tuft wykazało, że przyjmowanie 220 miligramów witaminy C podnosi o 18% poziom witaminy E, a beta-karotenu o 13%. W oczywisty sposób witamina C powoduje regenerację innych substancji odżywczych, zużytych przez neutralizację wolnych rodników. Kilka badań naukowych wykazało, że kiedy witamina E reaguje z cząsteczką oksydacyjną, sama staje się rodnikiem po stracie jednego ze swoich elektronów. Wtedy wkracza witamina C i przywraca witaminie E jej pierwotny stan, dzięki czemu może ona być użyta ponownie i cykl ulega powtórzeniu. Dopiero w październiku 1997 roku zaobserwowano, że witamina E może odwzajemnić tę przysługę i także dokonać regeneracji witaminy C. Normalnie witamina C kontynuuje regenerację witaminy E, dopóki nie wyczerpie się zapas witaminy C i dopiero wtedy zasoby witaminy E zaczynają się zmniejszać. Jeśli przyjmujesz stale witaminę C, nigdy się to nie zdarzy. W taki sposób działają wspólnie antyoksydanty rozpuszczalne w wodzie i rozpuszczalne w tłuszczach, dając efekt synergistyczny, a więc o wiele większy, niż każda z tych substancji działająca osobno.

NAJLEPSZE ŹRÓDŁA POKARMOWE WITAMINY C

Ananas

Awokado

Boćwina szerokoogonkowa

Brokuły

Brukselka

Buraki (zielone części)

Cebula

Cytryny

Dzika róża, owoce

Grejpfruty

Groszek zielony

Jarmuż

Kantalupa (odmiana melonu)

Kapusta bezgłowa

Mango

Papaja

Papryka słodka

Papryka zielona

Pietruszka

Pomarańcze

Pomidory

Porzeczki

Rukiew wodna

Rzepa

Rzepa (zielone części)

Rzodkiewki

Szparagi

Szpinak

Truskawki

Zalecane dawki wynoszą 1000-5000 mg dziennie w dawkach podzielonych.

 

źródło:James Balch “Super antyoksydanty”