Antocyjanin – jeszcze jeden bardzo silny antyutleniacz

Barwniki, które nadają owocom i warzywom ciemny kolor mają silne działanie przeciwnowotworowe – potwierdzają amerykańskie badania, o których informuje serwis internetowy EurekAlert.
Antocyjaniny nadają owocom i warzywom kolor czerwony, fioletowy lub niebieski. Znanych jest ponad 600 odmian tych barwników.
Jak wykazały badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Stanu Ohio na hodowanych w laboratorium komórkach szczurów i ludzi, podawanie wyciągów zawierających antocyjaniny spowalnia wzrost komórek raka jelita grubego, a nawet może niszczyć część z nich.
Nie wszystkie z badanych produktów o ciemnym zabarwieniu działały równie silnie – na przykład barwniki z purpurowej kukurydzy maiz morado oraz z czarnych jagód przewyższały pod tym względem rzodkiewkę. Wyciąg z rzodkiewki i ciemnej odmiany marchwi spowalniały wzrost komórek nowotworu o 50 do 80 procent, natomiast składniki aronii czerwonej zabijały do 20 procent patologicznych komórek, nie wpływając na zdrowe tkanki.
Zdaniem kierującej badaniami prof. Monici Giusti, podawane doustnie antocyjaniny mogłyby mieć szczególne znaczenie w profilaktyce i zwalczaniu nowotworów przewodu pokarmowego. Są wchłaniane do krwi w niewielkim stopniu, za to mogą bardzo silnie działać miejscowo na jelito.
Na razie nie ma twardych danych, jakie warzywa czy owoce byłyby w tym celu najbardziej odpowiednie. Prof. Giusti uważa natomiast, że można by szeroko stosować antocyjaniny, jako korzystne dla zdrowia barwniki spożywcze.
Wyjaśnienia wymaga również sam mechanizm przeciwnowotworowego działania antocyjanin – wiadomo na przykład, że pewne modyfikacje budowy ich cząsteczki mogą je wzmocnić.
Naukowcy przedstawili wyniki swoich badań podczas 234 zjazdu Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego w Bostonie.

 

W związku z tym, że antocyjanin znajduje się w dużych ilościach w aronii to poniżej trochę danych o samej aronii:

Jagody aronii obfitują w: antocyjany (pochodne cyjanidyny; nadają owocom piękną barwę), składniki mineralne (molibden, żelazo, jod, mangan, bor, kobalt, potas, wapń, fosfor, magnez) w formie dobrze przyswajalnej przez organizm człowieka, witaminy (P – tzw. bioflawonoidy: rutyna i kwercetyna; C, B2, B6, PP, E, beta-karoten), kwasy organiczne (kwas cytrynowy, jabłkowy, winowy, chlorogenowy, chinowy, bursztynowy), cukry (10% masy owoców), pektyny, garbniki (nadające jagodom cierpki smak). Antocyjany, a także flawonole, flawony, katechiny (i ich dimery i trimery) oraz kwasy fenolowe, należą do grupy związków zwanych polifenolami.

Z liści i kwiatów wyodrębniono rutynę i hyperozyd, a także znaczne ilości kwasu chlorogenowego i neochlorogenowego.

Na szczególną uwagę zasługuje silne działanie przeciwutleniające owoców aronii, przypisywane antocyjanom. W wielu badaniach doświadczalnych stwierdzono, że antocyjaniny i inne składniki zawarte w aronii zapobiegają tworzeniu się w nadmiarze wolnych rodników w tym hydroksylowych, ponadtlenkowych, azotynowych, chlorowych i innych wywierających szkodliwe działanie w organizmie. Do szkodliwych efektów działania wspomnianych rodników uwalnianych w nadmiarze należy między innymi degradacja kolagenu, inaktywacja niektórych enzymów, uszkodzenie nici DNA, powstanie mutacji, peroksydacja lipidów błon komórkowych i inne. Działanie antyoksydacyjne soku jak i preparatów uzyskanych z aronii czarnoowocowej polega między innymi na zapobieganiu tworzenia się wspomnianych rodników poprzez redukcję jonów wodorowych oraz na chelatowaniu (wiązaniu) metali, a także na wyłapywaniu już powstałych w nadmiarze wolnych rodników, i tworzeniu mniej aktywnych związków ulegających dysmutacji i katalizowaniu procesów przejścia tych rodników w produkty obojętne. Uważa się, że uszkodzenia wywoływane przez wolne rodniki w tkankach organizmu są przyczyną rozwoju takich chorób jak:

a) miażdżyca i towarzyszące jej choroby serca i układu krążenia;

b) degeneracyjne choroby układu nerwowego (otępienie starcze, choroba Parkinsona i Alzheimera, stwardnienie rozsiane);

c) choroby oczu (zaćma, jaskra, starcze zwyrodnienie plamki ocznej);

d) reumatoidalne zapalenie stawów;

e) stany zapalne i alergie o podłożu immunologicznym;

f) niektóre rodzaje nowotworów (np. rak wątroby).

Antocyjany i bioflawonoidy wywierają także korzystne działanie na układ krążenia poprzez uszczelnienie naczyń krwionośnych (a zatem działają również przeciwkrwotocznie). Związki te zapewniają naczyniom włosowatym elastyczność i prawidłową przepuszczalność oraz zmniejszają lepkość krwi. Antocyjaniny wykazują również właściwości kardioprotekcyjne – prawdopodobnie u podstaw tej aktywności leży zdolność do hamowania przez antocyjaniny peroksydacji lipidów błonowych i zwiększania wewnątrzkomórkowej puli związków wysokoenergetycznych (np. ATP). Antocyjaniny obniżają podwyższony poziom glukozy we krwi, a także hamują wchłanianie cukrów (głównie maltozy) w jelicie cienkim. W badaniach klinicznych zaobserwowano, że związki te podawane chorym na cukrzycę znamiennie obniżają glikemię, poziom hemoglobiny glikozylowanej (HbAlc) oraz uwrażliwiają komórki na działanie insuliny. Glikozydy antocyjanowe przyspieszają również regenerację purpury wzrokowej.

Kwas chlorogenowy ma właściwości żółciopędne. Wykazano również jego wpływ hamujący na przemiany kwasu γ-aminomasłowego (GABA) w ośrodkowym układzie nerwowym, a także właściwości immunostymulujące. Ponadto wykazuje właściwości zmniejszania stężenia lipidów, wolnych rodników tlenowych, a także hamuje uwalnianie histaminy. Istnieją również doniesienia świadczące o tym, że kwas ten ma właściwości przeciwnowotworowe i przeciwzapalne.

Wyciągi z aronii działają ponadto przeciwzapalnie (m.in. poprzez hamowanie aktywności enzymów uczestniczących w procesie zapalnym, np. cyklooksygenazy typu II), przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo; obniżają ciśnienie tętnicze, pobudzają metabolizm; działają odtruwająco, ochronnie przed promieniowaniem UV, łagodzą skutki chemioterapii (szczególnie z użyciem leków alkilujących).

Antocyjaniny z aronii czarnoowocowej znalazły także swoje zastosowanie w kosmetologii. Stwierdzono, że żele zawierające od 0,01 do 0,1% antocyjanin z aronii chronią skórę przed szkodliwym działaniem promieni UV. W badaniach doświadczalnych żele te chroniły skórę nawet przy ekspozycji na działanie promieniowania UV znacznie przekraczającej dawkę rumieniową. Efekty ochronne uzyskane po stosowaniu żelów antocyjaninowych były porównywalne z działaniem ochronnym znanych kremów, nawet o współczynniku 18.

Jak dotychczas nie obserwowano objawów szkodliwego działania antocyjanin i towarzyszących im polifenoli, ani też objawów niepożądanych, bowiem po spożyciu nawet znacznych ilości soku jak i wyosobnionych antocyjanin z aronii nie obserwowano występowania objawów ubocznych. Przeciwwskazaniem do stosowania preparatów z aronii są nadkwaśność, wrzody żołądka i dwunastnicy.

W medycynie ludowej Ameryki Północnej aronia była stosowana od dawna. Spożywanie jej owoców zalecano kobietom, szczególnie ciężarnym, gdyż dodawały sił i witalności. Indianie traktowali sok z aronii jako eliksir młodości, który rozjaśniał umysł i dawał ulgę w problemach gastrycznych.

Zastosowanie: profilaktyka i leczenie choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, zaćmy, zwyrodnienia plamki ocznej typu starczego, jaskry, cukrzycy, retinopatii cukrzycowej i hipertensyjnej (wynikającej z długotrwałego nadciśnienia tętniczego) oraz niektórych nowotworów; choroby wątroby i trzustki (wyciągi z aronii łagodzą ich objawy); infekcje górnych dróg oddechowych; drobne krwawienia, otarcia naskórka; sok z aronii może być stosowany do sporządzania okładów na oparzenia słoneczne.

Świeże jagody aronii, ze względu na znaczną zawartość garbników, charakteryzują się kwaśno-gorzkim smakiem. Można go zniwelować poprzez pozostawienie owoców w zamrażalniku przez kilka dni.

źródło: onet.pl