Dlaczego TSH ?

źródło:endokrynologia.net

Jak monitorować leczenie hormonami tarczycy:

Zaleca się przyjmowanie hormonów tarczycy rano na czczo, aby się lepiej wchłonęły, naturalne jest więc wahanie poziomu hormonów w zależności od czasu, który upłynął od przyjęcia dawki.

Większość efektów hormonów tarczycy jest związane z oddziaływaniem na jądro komórkowe i materiał genetyczny. Jest działaniem opóźnionym – zanim hormony dotrą do jądra, odblokują lub zablokują geny, zanim komórka naprodukuje białek przez nie kodowanych czas mija.. Czyli poziom hormonu w godzinie oznaczania nie równa się efektowi działania w ciągu całej doby…

Na dodatek hormony tarczycy w większości związane są z białkami. Metody oznaczania "wolnych" hormonów, czyli tych czynnych, niezwiązanych nie są doskonałe - ryzyko błędów laboratoryjnych niestety nie jest małe. Zazwyczaj błędy te nie są zawinione przez laboratoria, lecz wynikają z obecności przeciwciał różnego typu albo też zażywania leków. Taka sytuacja ma miejsce zwłaszcza w zapalnych chorobach tarczycy. Za typowe też uważa sie zaniżone wyniki u chorych leczonych salicylatami (aspiryna, niektóre leki p/bólowe).

Tak więc widzimy – że oznaczania hormonów tarczycy nie są dobrą metodą w monitorowaniu leczenia hormonami. Przydałoby się coś, co pokazywałoby efekt działania hormonów tarczycy. Czy jest coś takiego? Tak! Hormon TSH wydzielany przez przysadkę mózgową właśnie w odpowiedzi na hormony tarczycy. Z tego wynika, że najlepszym parametrem monitorowania leczenia byłby poziom TSH.

Czy zawsze? niestety nie –

• TSH bywa obniżone w odpowiedzi na wiele innych bodźców- hormony łożyska (czyli ciąża), niektóre leki – w szczególności sterydy (np. encorton) niektóre leki psychoaktywne, ciężkie wyniszczające choroby, ostre choroby psychiatryczne i wiele wiele innych.

• Na dodatek TSH ma drugą wadę – wolno zmienia się jego poziom – jeżeli robimy badanie tuż po zmianie dawkowania – odpowiada nie aktualnemu tylko poprzedniemu.

Stąd wnioski:

• Jeżeli nie ma czynników zakłócających poziom TSH – to jest najlepszy parametr. Rozbieżności pomiędzy wynikami TSH i FT3-4 interpretujemy na korzyść TSH, pamiętając o niedoskonałości oznaczeń FT3-4.

• Jeżeli są jakieś czynniki ingerujące w TSH, lub niedawno zmieniliśmy dawkowanie – posługujemy się raczej FT4.

• W niedoczynności tarczycy zastosowanie FT3 jest ograniczone, gdyż przemiana T4 w T3 zależy na zasadzie autoregulacji od T4. Wiele osób z niedoczynnością tarczycy ma więc prawidłowe a nawet wysokie FT3 (to ostatnie zwłaszcza w niedoczynności z niedoboru jodu). Typowa jest także konstelacja – nieco podwyższone FT4 – FT3 bliżej dolnej granicy normy u osób nadużywających tyroksyny. Takie stany to oczywiście efekt adaptacji organizmu i "walki" z chorobą.

• Z sytuacji gdzie monitorujemy jednak badanie FT3 najczęstszą jest równoczesna kuracja sterydami (np encorton )  – gdyż te hamują wydzielanie TSH i przemianę T4 w T3.

• Inny przypadek monitorowania FT3 to leczenie po usunięciu raka tarczycy – wtedy dążymy do osiągnięcia niskiego TSH ale jeszcze prawidłowego FT3.

Wybór należy do lekarza leczącego – jest wiele czynników, na których opisanie brak miejsca..

Jak dobiera się dawkę?

U osób młodszych dążymy do utrzymania TSH bliżej dolnej granicy normy, u osób starczych, z chorobami serca – górnej .(FT4 na odwrót) W sumie – jest w tym coś ze sztuki…

Najczęściej problemy w leczeniu biorą się ze zbyt częstych zmian dawkowania – tylko prowadzą do chaosu i rozdźwięku pomiędzy TSH (ma większą bezwładność) a FT3-4 (szybciej się zmienia, ale mniej czułe oznaczenia) W leczeniu tarczycy leki powinniśmy dawkować rozważnie, zmieniać dawki ostrożnie, czekać spokojnie na efekty.

Jeżeli lek nie jest przedawkowany – nie ma objawów ubocznych leczenia !!! – w końcu lek ten zawiera to samo co produkuje tarczyca. Nie ma też sytuacji, w której uzupełnianie niedoboru hormonów tarczycy wywoływałoby inne schorzenia. Tak więc nie ma sytuacji, w której leczenia niedoczynności tarczycy należałoby zaprzestać. Jeżeli przez kilka dni chory musi być na czczo (np. zabieg chirurgiczny) nic się nie dzieje- tyroksyna ma tzw. okres połowicznego półtrwania ok. 9 dni i na pewien czas wystarcza hormonów zgromadzonych w organizmie.

Nieprawidłowe jest też stosowanie tyroksyny w nadmiarze. Nie przeczę, że wiele osób lepiej się po tym czuje, ale jest to przecież hormon przyśpieszający metabolizm. Efektem jest coś w stylu kilku filiżanek ciężkiej kawy, puszek Red Bulla, środków dopingujących czy niektórych "prochów". Ze zdrowiem nie ma to nic wspólnego, może wywołać zaburzenia rytmu serca, nasilić osteoporozę … Na dodatek wcale nie prowadzi do oczekiwanych efektów jak np. spadek wagi – wręcz odwrotnie – niewielki nadmiar tyroksyny może pobudzić łaknienie, nasilać odczucie zmęczenia.

Przy prawidłowo dawkowanych hormonach tarczycy nie tyje się!!! To nie jest ten hormon, który kojarzy Ci się z tyciem Szanowna Pacjentko!!!. Poza nazwą nie ma z nim wiele wspólnego…

Szczególnie ważne jest podkreślenie konieczności leczenia kobiet w ciąży – po zajściu w ciążę kobieta broń Boże nie powinna odstawiać leku, lecz po prostu zgłosić się do prowadzącego lekarza. Zazwyczaj istnieje konieczność zwiększenia dawki