Edukacja osób z zespołem Downa. Darek na szkoleniu Downsed cz.3, czyli “znajomość języka i komunikacji małych dzieci z zespołem Downa (od urodzenia do 5 lat)”
Oto relacja Darka z kolejnej sesji treningowej online przygotowanej przez Downsed. Pamiętajcie, że Darek prezentując sesję w istocie tłumaczy pewien konspekt, który jest uzupełniany poprzez prowadzącego sesję. Dziękuję Darek za Twoją relację :)
Znajomość języka i komunikacji małych dzieci z zespołem Downa (od urodzenia do 5 lat).
Aktualizacja Badań
• Umiejętność komunikowania się jest zazwyczaj mocną stroną
• Rozwój wczesnego słownictwa jest opóźniony
• Model rozwoju słownictwa jest taki sam jak w typowych
wzorcach rozwojowych
• Zarówno dzieci o typowym wzorcu i dzieci z zespołem Downa wykazują ogromne zróżnicowanie w rozwoju słownictwa
• U dzieci z ZD trudność w ekspresji staje się większa wraz z wiekiem.
• Gramatyka rozwija się wraz ze słownikiem, tak jak w typowych modelach rozwojowych
• Większość dzieci z zespołem Downa łączy słowa i / lub znaki od 5 roku życia.
Słownictwo / link gramatyki
(Pennanen, Buckley & Archer 2000)
“Przed językowe” umiejętności
“Przed językowe” umiejętności są jak cegiełki z których budujemy rozwój języka.
- Kontakt wzrokowy
- Stosowanie gestu
- naśladownictwo
- wspólna uwaga
- zamiana ról
• Lepsza “przed językowa” komunikacja umożliwia dzieciom komunikować się bardziej skuteczne i prowadzi do lepszej umiejętności językowych później
Kontakt wzrokowy i odpowiedzialność społeczna
• rozwój trwałego i wyrazistego kontaktu wzrokowego odgrywa ważną rolę w rozwoju stosunków
• Umożliwia udział i intymne interakcje mające miejsce między rodzicami i niemowlętami
• umiejętność używania i rozumienia uśmiechu, wyrazu twarzy, tonu głos, ruchu ciała i gestu jako metody komunikacji
• Ważne, aby rodzice i opiekunowie odpowiadali i interpretowali na społeczne sygnały niemowląt
• Całkowita moc obszaru:
- Kontakt z wzrokowy jest zazwyczaj dobry
• Dzieci są zorientowane na osoby
Wykorzystania gestu
• WSZYSTKIE dzieci przechodzą etap stosowania naturalnych
gestów (pokazywanie, wskazywanie, wzywanie)
• Gest jest używany do komunikacji przed słowami – zwłaszcza
wskazywanie / wzywanie
• Naturalne gesty używane przez dzieci i rodziców prowadzą do późniejszego rozwoju słownika
• Dzieci z Zespołem Downa używają naturalne gesty – pokazywanie, wskazywanie, wzywanie – w tym samym psychicznym wieku jak inne dzieci
• Dzieci z zespołem Downa bardziej wykorzystują gest niż pozostałe niemowlaki
• Gest poszerza możliwości komunikacji u wszystkich dzieci
Naśladownictwo
• naśladownictwo jest kluczową strategią uczenia się dla wszystkich dzieci w
początkowych latach
• Dzieci z zespołem Downa mają zasadniczo niewielkie trudności z uczeniem się naśladownictwa
• Może być silną stroną w sytuacjach gier społecznych i języka w kontekście interwencji we wczesnych latach
• Dzieci z zespołem Downa często używają tej mocnej strony dłużej
• W późniejszym rozwoju umiejętności językowych dzieci potrzebują rozwijania
bardziej skutecznych strategii uczenia się
Wspólna uwaga
• Wspólna uwaga występuje wtedy gdy dziecko i opiekun uczestniczą w
tej samej czynności lub celu
• W tej sytuacji opiekun mówi o tym czym się zajmują
• Pomaga niemowlęciu "zobacz co mam na myśli" i zachęca do rozumienia słów i zdań
• Ważne, aby "podążać za dzieckiem” dla zwiększenia szans na wspólną uwagę
• Dzieci, które doświadczają większej liczby chwil wspólnej uwagi uczą się
języka szybciej
• Dzieci z zespołem Downa zazwyczaj dobrze rozwijają wspólną uwagę
Turn-taking
• przejęcie inicjatywy w zabawie poprzedza przejęcie inicjatywy w rozmowie
• pomaga dzieciom nauczyć się "tam i z powrotem" – wzór
wszystkich interakcji społecznych
• rodzice i dzieci angażują się w gaworzenie i uśmiechniętą "rozmowę" z każdym rozmówcą przy podczas w każdej chwili
• pomaga niemowlętom i małym dzieciom rozwijać zrozumienie wzorca interakcji
z jakiego będą korzystać w życiu
“Przed językowe” programy nauczania
• Przed językowe środowisko nauczania (Pre-linguistic milieu teaching )- wspiera rozwój języka
poprzez nauczanie rodziców zaangażowania się w szybko reagującej interakcji całej codziennej rutyny – cele – gest, wspólna uwaga i zmiany wizualne
• Metoda Hanen (http://www.hanen.org)- pomaga rodzicom nauczyć się, jak włączyć codzienne czynności do nauki języka
• Responsive Teaching (http://www.responsiveteaching.org/ ) – we wczesnej interwencji ma na celu adresowanie poznawczych, językowych, społecznych i emocjonalnych potrzeb małych dzieci z opóźnieniem rozwoju, koncentrując się na "kluczowych zachowaniach "jako podstawach dla rozwoju komunikacji
Rozumienie wczesnego słownika
• Zrozumienie przychodzi przed wypowiedzią
• Downsed listy kontrolne – pierwsze 120 słów
• zrób to wizualnie
• Zorganizowana praktyce – krótkie błyski
• Dodatkowe ćwiczenia w naturalny sposób – np. grać i zabawy
• Zacznij od rzeczowników i czasowników, a następnie przejść do włączenia
odmiany wyrazów np. przymiotniki, przyimki
• Miej odrębne cele dla słów dla zrozumienia i słów do wypowiedzenia – cele mogą być bardzo różne
• Dopasowanie – selekcji – gra w nazewnictwo
• patrz i ucz się
Patrz i ucz się
• praktyczne źródło informacji dla specjalistów i rodzin
• Program językowy, który koncentruje się na receptywnym rozwoju języka, ekspresywnym rozwoju języka i a także rozwoju czytania
• Pierwsze słowa-zdjęcia (pierwszych 60 słów)
• Pierwsze pisemne wyrazy (wyrazy i frazy / zdania)
• Kolejne słowa-zdjęcia (dalsze 55 słów)
Patrz i ucz się
• Pierwsze słowa zdjęcia – pierwszych 60 słów
- 60 zdjęć i plansze do dopasowywania
- Przewodnik i instrukcje
- arkusz do notowania
• (pierwsze pisemne słowa)
• Więcej słów zdjęć – 55 słów
- 55 więcej słów zdjęć i plansze do dopasowywania
- Instrukcje i wytyczne
- arkusz do notowania
Tworzenie wczesnego słownictwa
• Wybierz słów do praktyki ze słów które dziecko już rozumie
• Modelowanie i naśladowanie
• Dawaj wybór
• Tworzenie dziecku możliwości komunikowania się za pomocą
słów i znaków
• Reaguj na wszelkie słowne próby
• Akceptuj wydłużony czas reakcji
Rozwój Języka
Połączenie słów – badania
• Całkowita wielkość słownika wpływa na tempo rozwoju języka
- 50 słów – kombinacja dwóch słów
- 200 słów – gramatyka
• Dzieci Zespołem Downa rozwijają te same kombinacje 2 i 3
słów jak dzieci o zwykłym rozwoju
• Średni wiek dla powstania mówionych zwrotów zawierających 2 słowa dla dzieci
z zespołem Downa to 3 rok życia (Kumin 1999)
• Do trzeciego roku życia wiele dzieci z ZD będzie rozumieć pojęcia gramatyczne,jednak do ok. piątego roku nie będą potrafiły zastosować znaczników gramatycznych przedstawiających pojęcia. (Kumin, 1999)
Połączenie 2-3 słów – interwencja
• Modelowanie
• naśladownictwo i rozwój
• Używanie znaków
• Zdjęcia / rekwizyty
• Plansze stymujuące
• Powtarzanie i praktyka
• Wczesne czytanie gry i książki
- osobiste książki
- nośnik zdań
- patrz i ucz się
Rozwój gramatyki – badania
• Rozumienie pojęć gramatycznych rozpoczyna się, gdy dziecko rozumie około 250 słów
• Mówiona gramatyka rozwija się gdy dziecko używa około 250 wypowiadanych słów
• Expresywna gramatyka jest szczególnie trudna dla dzieci z zespołem Downa – rozumieją i
wypowiadają sowa, lecz nie korzystają z morfologicznych znaczników (np. liczba mnoga "s", czas przeszły "ed" zaborczy "s") – odnosi się to do gramatyki j.angielskiego
• może to być połączone z zaburzeniami mowy
Interwencje – Gramatyka
Czytanie
Gry słowne (zamówienia słów)
Tempa gry
Osobisty słownik
Skupienie się na osobistych książkach (np. książka z liczbami mnogimi)
Pytania otwarte (np. powiedz mi więcej …)
Dziennik konwersacji
Przypominanie opowieści
Sekwencjonowanie karty / gry
Korzystanie ze znaków/gestów z dziećmi z zespołem Downa
Brak wyraźnych dowodów na korzyści – małe grupy kontrolne w kilku badaniach
które są często cytowane na rzecz komunikacji znakami. Musimy prowadzić dłuższe i bardziej zaawansowane badania
Argumenty za:
• Siła naturalnego gestu
• Ryzyka utraty słuchu
• opóźnienia pracy pamięci
• Ryzyko problemów fonologicznych
• opóźnienia mowy
• Zwiększenie uwagi
• Zmniejszenie frustracji
• Zwiększa jakość i ilość komunikacji rodzic-dziecko
• Poprawa ogólnej komunikacji między dzieckiem a rodzicem
Przestrogi – realne i możliwe
1. gesty nie mogą uczyć fonologii i gramatyki
2. Bywa iż zastosowanie znaków nie jest do końca uzasadnione– od pierwszego roku życia należy stymulować dźwięki, słowa, czytanie z ust.
3. Nie wiemy, czy dzieci są w stanie skupić uwagę zarówno na znakach jak i na mowie oraz czy znaki zmieniają sposób, w jaki rodzicie mówią do dzieci.
4 Objawy mogą zmniejszyć czas reakcji rodziców na próby mowy dzieci
5. Gesty mogą zmniejszyć uwagę dziecka na próby słowne – powinny być zachęcane przez cały czas do wykorzystania głosu / dzwięku / słowa
6. Badania wskazują, że większość dzieci z Zespołem Downa w wieku 4-5 lat
dokonuje zmiany z mowy gestów na rzecz mowy koncentrując się na niej.
7. Po 4-5 latach, druk jest lepszym wsparciem dla fonologii i gramatyki
Program SALT
Komunikacja
Słownictwo
- otwarte cele
- ekspresywne cele
Gramatyka
- otwarte cele
- ekspresywne cele
Mowa
fonologia, artykulacja, płynność,
Czytanie
Pamięć Robocza
Patrz i ucz się
• Pierwsze słowa zdjęcia – pierwszych 60 słów
- 60 zdjęć i plansze do dopasowywania
- Przewodnik i instrukcje
- arkusz do notowania
• Pierwsze pisane słowa – 16 słowa pisane
- 16 podpisanych słów zdjęć /16 pisanych słów – karty słowne
- 4 plansze do dopasowywania słów
- 9 książek
- 20 kart ze zdaniami
- Przewodnik i instrukcje
- arkusz na notatki
Patrz i ucz się
• Więcej słów zdjęć – 55 słów
- 55 więcej słów zdjęć i maty do dopasowywania
- Przewodnik i instrukcje
- arkusz na notatki
Jeszcze przed nami:
• Patrz i ucz się – Zdania
• Patrz i ucz się – kolejne zdania
• Patrz i ucz się – mowa
• Patrz i ucz się – matematyka
• Patrz i ucz się – pamięć
Mnie zaciekawił kącik przestrogi- realne i możliwe i zdanie, że “2. Bywa iż zastosowanie znaków nie jest do końca uzasadnione– od pierwszego roku życia należy stymulować dźwięki, słowa, czytanie z ust.”
Czy to znacza, że powinniśmy się koncentrować na umiejętności wypowiadaniu głosek przez dziecko, a nie na umiejętności rozumieniu obazków (piktogramów)- np. pokaż krowę (trzymając w dłoni dwa różne zwierzątka).
Przyznam, że już sam nie wiem jak powinniśmy stymulować rozwój mowy. Ja używam obrazków i mam zaufanie do logopedy Mateusza. Ale widać, że są różne opinie.
Cześć Albert.
Musisz podejść do tego skryptu jak do haseł których rozwinięcie znajduje się niemal godzinnym wykładzie. Wczesna stymulacja dźwiękowa jest przez nich zalecana ze względu na opóźnienie dzieci z ZD w “produkcji” dzięków i mowy.
Powtórzę to raz jeszcze, nie są przeciwnikami gestów – łączą wszystkie techniki w całość. Na filmach które oglądałem dzieci oglądają obrazki z podpisami, mówią co na nich widzą pokazując to jednocześnie gestem.