GUK
listopad 13, 2009 by Jarek
Kategoria: Uczymy się mówić
No i doczekaliśmy się dzięki Albertowi i jego rodzinie pełnej informacji o GuKu. Dziękuję w imieniu wszystkich.
Gebärden-unterstützte Kommunikation (tłum.) Komunikacja Wspierana Gestami
-
Wprowadzenie: Co to jest GuK?
-
GuK – materiały do pracy.
-
GuK – płyty CD
-
Zestawienie wszystkich wyrażeń GuK 1 i GuK 2
-
Piosenki i wierszyki towarzyszące GuK.
-
„Komunikacja wspierana gestami- GuK” – profesor Etta Wilken.
1.Wprowadzenie: Co to jest GuK?
GuK jest skrótem od niemieckiego wyrażenia: „Gebärden-unterstützte Kommunikation” – „Komunikacja wspierana gestami”. Jest to metoda, która ułatwia dzieciom poprzez gestykulację dochodzenia do słów mówionych.
Guk został stworzony dla dzieci, które nie mówią lub jeszcze nie mówią, aby dzięki towarzyszącym gestom ułatwić porozumiewanie się. Mowa nie zostaje zamieniona na gesty, lecz jedyne zostaje przez nie wsparta. Ponadto, nie gestykuluje się wszystkich słów, a jedynie te, które są znaczące dla zrozumienia wiadomości. Ponieważ łatwiej jest gestykulować niż mówić, gestykulacja pomaga dzieciom szybciej się komunikować. Ponieważ GuK wspomaga pojmowanie i rozumienie, przez co nauka mówienia zostanie zintensyfikowana, a nabycie umiejętności mówienia będzie faworyzowane. GuK stanowi ważną uzupełniającą pomoc, szczególnie w przypadku wczesnego wspierania dzieci ze specyficznymi problemami nabywania umiejętności mowy..
GuK nadaje się również dla dzieci zdrowych. Wiele gestów można bez problemu wkomponować w piosenki i zabawy słowne, a dzieci mogą się przy tym uczyć –jak „mówić rękoma”. Dzięki temu, można rozszerzyć możliwości porozumiewania się dzieci z deficytami oraz wspomóc ich integrację.
2. GuK – materiały do pracy.
Materiały do pracy z metodą GuK składają się z trzech różnych typów kartek- kartki z gestami, z obrazkami oraz ze słowami – razem około 300 sztuk. Z tego około 100 gestów stanowi podstawę dla małych dzieci. Kartki mają poręczny format (DIN A6- wielkość pocztówki) narożniki są zaokrąglone, i obustronnie laminowane – dzięki temu są odporne na uszkodzenia. Są dwa zbiory kartek:
GuK 1 – słownictwo podstawowe
GuK 2 – słownictwo uzupełniające
Szczegółowa instrukcja sposobu posługiwania się kartami znajduje się w środku opakowania. Aby umożliwić szybką orientację i ułatwić zapamiętywanie, obrazki gestów ułożone są w alfabetycznej kolejności. Ośmiostronicowe zestawienie w formacie A4 ukazuje wszystkie 100 gestów na małych czarno-białych obrazkach. Każdorazowo dodana jest również lista do każdego zestawu GuK1 oraz GuK 2.
3. GuK – płyty CD
Płyty CD zawierają gesty, obrazki i słowa, każdorazowo ze zbioru GuK1 albo GuK2, ułożone alfabetycznie w formacie PDF jak również alfabetyczny spis stu wyrażeń użytych w zbiorze.
Rysunki na płytach mogą uzupełniać metodę GuK, ale nie zastąpić.
4. Zestawienie wszystkich wyrażeń GuK 1 i GuK 2
Zestaw dla GuK1
Czynności |
Ważne rzeczy |
Ważne rzeczy |
Pracować/majsterkować |
Jabłko |
Księżyc |
Piec/Ciasto |
Samochód |
Muzyka/śpiewać/piosenka |
Kąpać się/ myć się |
Piłka |
Kluski |
Prosić/życzyć/chcieć |
Banan |
Rower/ jeździć |
Jeść/łyżeczka |
Klocki/budować |
Padać |
Dawać |
Drzewo |
Sok |
Chodzić/biegać/zatrzymywać |
Kwiaty/kwitnąć |
Piasek |
Przynosić/przychodzić |
Chleb |
Huśtawka/ huśtać się |
Gotować/mieszać |
Książka/ czytać |
Nożyce/ ciąć |
Malować/pędzel |
Jajko |
Klucz/zamykać |
Spać/łóżko |
Lód/ lizak/ ssać |
Słońce/dzień |
Grać |
Telewizor/ oglądać |
Gwiazdy/noc |
Pić/filiżanka |
Widelec |
Krzesło/siedzieć |
Gimnastykować się |
Dom/ do domu |
Miś/bobas/lalka |
|
Kurtka/skafander/ ubierać/rozbierać |
Telefon/ telefonować |
|
Jogurt/pudding |
Talerz |
|
Marchewka/warzywa/ skrobać |
Stół |
|
Ser |
Toaleta/ mieć potrzebę |
|
Herbatnik |
Wiatr/ dmuchać |
|
Nóż/kroić |
Kiełbasa |
|
|
|
Inne słowa |
Zwierzęta |
Osoby |
Wszyscy/my/nasze/rodzina |
Małpa |
Lekarz/ chory |
Stary |
Słoń |
Pani |
„ała”/ boli |
Kaczka/gęś/łabędź |
Ja/mój |
Zły |
Ryba |
Chłopiec |
Tam/dziś/tutaj |
Mucha/pszczoła/komar |
Dziewczynka |
Gotowe/koniec/przerwa/przerywać |
Zając/królik |
Mama |
Pytania/, co, gdzie, kto, dlaczego |
Kura |
Pan |
Duży/dużo |
Pies |
Tata |
Dobry/dziękuje/dobrze/ zgadza się/ pięknie |
Kot |
|
Zatrzymać/poczekać |
Krowa |
|
Gorące/ uwaga |
Mysz |
|
Zimno/mrozić |
Koń/ galopować |
|
Zepsuty/odłamać/ popsuć |
Świnia/ mięso |
|
Mały/mało |
ptak |
|
Miły/ grzeczny/ pieścić |
|
|
Więcej |
|
|
Jeszcze raz |
|
|
Kwaśny |
|
|
Brudny/brud |
|
|
Słodki/miód/marmolada |
|
|
Zakazany/mylny/źle |
|
|
Z drogi |
|
|
Zestaw dla GuK2
Czynności |
Ważne rzeczy |
Osoby |
Uważać |
Pociąg |
Brat/siostra |
Sprzątać |
Okulary |
Nauczyciel/nauczycielka |
Majsterkować/ pracować |
Komputer |
Grupa/klasa |
Robić zakupy / płacić |
Krem |
Policja |
Słuchać / przysłuchiwać się |
Okno |
Zwierzęta |
Uczyć się / zachowywać |
Ryba |
Niedźwiedź |
Liczyć |
Samolot |
Osioł |
Pisać |
Ogórek |
Żaba |
Pływać |
Koszula / bluza |
Chrząszcz / pełzać |
Ćwiczyć / pilny |
Spodnie |
Lew |
Zastanawiać się / rozmyślać |
Grzebień / czesać się |
Owca |
Zapominać |
Ziemniaki |
Motyl |
Rozumieć / akceptować |
Kościół / msza |
Czas |
|
Lampa / światło |
Wieczorem |
|
Lekarstwo / lek |
Ferie/urlop/wolne |
|
Mleko |
Wiosna |
|
Motor |
Wczoraj |
|
Czapka |
Jesień |
|
Papier |
Dzisiaj |
|
Sałata |
Południe |
|
Czekolada |
Jutro |
|
Szafa |
Rano |
|
Buty |
Przerwa/ czas wolny |
|
Szkoła |
Lato |
|
Fotel/sofa/wygodny |
Później |
|
Zupa/ sos |
Zegar / czas |
|
Taxi |
Zima / zimno |
|
Pomidor |
|
|
Święta Bożego Narodzenia |
|
|
Warsztat |
|
|
Szczoteczka / czyścić zęby |
|
Społeczne |
Kolory |
Inne |
Odpowiadać |
Niebieski |
Gruby |
Odwiedzać |
Brązowy |
Głupi/durny |
Przepraszam |
Żółty |
Cienki/krótki |
Świętować |
Zielony |
Niebezpieczny |
Przyjaciel/przyjaciółka |
Czerwony |
Szczęśliwy |
Cześć / Dzień Dobry |
Czarny/ciemny |
Chory |
Pomagać |
Biały/jasny |
Długi |
Całować |
|
Nudny |
Przyjemność / śmiać się |
|
Głośno |
Kłócić / kłótnia |
|
Mocny |
Dzielić |
|
Smutny |
mieszkać |
|
Wściekły |
5.Piosenki i wierszyki towarzyszące GuK.
Specjalny arkusz (4 strony) z przykładami – do zamówienia
6.Cele, obszary stosowania i posługiwanie się zbiorami kart: „Komunikacja wspierana gestami- GuK” – profesor Etta Wilken w pytaniach:
Co to jest GuK?
GuK jest skrótem od niemieckiego wyrażenia: „Gebärden-unterstützte Kommunikation”– „Komunikacja wspierana gestami”.
Materiały do pracy z metodą GuK składają się z trzech różnych typów kartek. Na 100 kartach zostały pokazane gesty do ważnych podstawowych wyrażeń dla małych dzieci. Inne karty pokazują ilustrację do tych gestów-słów. Jednakże dla takich wyrażeń jak cicho, mały itp. nie ma obrazków, ponieważ znaczenie tych wyrażeń jest nie do przedstawienia ani z kontekstu ani za pomocą obrazka. Uzupełnieniem dla kart z gestami i kart z obrazkami są karty ze słowami, które umożliwiają połączenie zabawy z czytaniem.
Jakie są cele metody GuK?
Guk został stworzony dla dzieci, które nie mówią lub jeszcze nie mówią, aby dzięki towarzyszącym gestom ułatwić porozumiewanie. Mowa nie zostaje zamieniona na gesty, lecz jedyne zostaje przez nie wspomożona. Ponadto, nie gestykuluje się wszystkich słów, a jedynie te, które są znaczące dla zrozumienia wiadomości. Ułatwia dzieciom akcentowanie ważnych słów i wizualizację mówienia poprzez gesty, uważne patrzenie i rozumienie mowy. Ponieważ łatwiej jest gestykulować niż mówić, gestykulacja pomaga dzieciom szybciej się komunikować. GuK stanowi ważną uzupełniającą pomoc, szczególnie w przypadku wczesnego wspierania dzieci ze specyficznymi problemami nabywania umiejętności mowy..
Język migowy (DGS) a gesty towarzyszące głośnemu mówieniu(LBG)
W odróżnieniu do tej metody, język migowy stanowi samodzielny, niezależny system mowy osób głuchoniemych, który umożliwia przekazywanie różnych wiadomości za pomocą gestów. Oczywiście są potrzebne specjalne reguły, ponieważ przy gestykulacji przekazywane są jednocześnie różne, motorycznie powiązane informacje. Dlatego budowa i struktura języka gestów w żadnym wypadku nie odpowiada językowi mówionemu. Również gesty są uzależnione od panującej kultury i w żadnym wypadku nie są międzynarodowe. Tylko przy niektórych gestach, określanych jako „gesty naturalne”(np. picie czy jedzenie) istnieje duża zgodność. Oczywiście są również przy takich gestach regionalne albo międzynarodowe odchylenia czy różnice, warunkowane przez różnice, co i w jaki sposób się pije czy je. Przy gestach opisujących formy czy naśladujących czynności, należy jeszcze dodać, który aspekt określenia zostanie szczególnie zaakcentowany(np. przy kuli forma czy gra)
Wprawdzie gesty towarzyszące głośnemu mówieniu(LBG) wywodzą się z języka migowego, jednak w kolejności odpowiadają normalnemu językowi mówionemu, ponieważ towarzysząc mówieniu zostaną wygestykulowane. W ten sposób można pokazać mowę dzieciom z uszkodzeniem słuchu, ażeby ułatwić im jej zrozumienie. Oczywiście gesty towarzyszące mowie prowadzą do „mowy sztucznej”, która jest wolniejsza od języka migowego i wolniejsza od normalnej mowy. Dodatkowo trzeba przestrzegać pewnych reguł gramatycznych.
Które gesty są używane w GuK?
Przy przedstawianiu gestów na kartach GuK odnosimy się w większości do efektów badań znajdujacych się w książce „Patrz na moje ręce” (niem. „Schau doch meine Hände an”) i jako uzupełnienie „Leksykon gestów”( „Gebärdenlexikon”). „Patrz na moje ręce” jest używany w szczególności przy nastawieniu się na osoby z deficytami intelektualnymi, podczas gdy „Leksykon gestów” został stworzony dla osób z wadami słuchu i obejmuje dużo większe słownictwo oraz umożliwia bardziej zróżnicowaną komunikację. Przy przedstawianiu zbioru gestów bazowaliśmy głównie na „Patrz na moje ręce”, ponieważ te proste gesty nadają się dla dzieci. Przy metodzie GuK gesty mają za zadanie, tak długo wspierać komunikację, aż dziecko wystarczająco potrafi mówić, dlatego potrzebne są tylko gesty podstawowe.
Przy wyborze gestów przemyśleliśmy i w razie wątpliwości wypróbowaliśmy, jakie słownictwo szczególnie przydatne są dla małych dzieci. Tak np. dla małych dzieci niepotrzebne jest znać gest dla określenia stopy(lub innych części ciała), które to są opisane w leksykonie. Jest bardziej zrozumiałym pokazanie na część ciała, którą mamy na myśli. Taki wybór gestów nie stanowi szczególnego problemu. Również w leksykonie przyporządkowane zostały dla wielu wyrażeń wiele różnych gestów i przez to konieczne jest ich rozróżnienie (np. dla śniegu: gest pokazujący opad śniegu i gest naśladujący formę śnieżynki).
Zestawienie przedstawionych wyrażeń w zbiorze GuK następuje według znaczenia, jakie mają dla dzieci przy uczeniu mowy i wspomaganiu rozumienia i porozumiewania się we wczesnym komunikowaniu. Ale nie dla wszystkich słów, które mają znaczenie dla dziecka, znajdą się kartki z gestami. Dlatego może być koniecznym, uzupełnienie zbioru kartek GuK. Często dla takich szczególnych wyrażeń można samemu znaleźć znak czy gest. Tak było w przypadku dziecka, które po wizycie w cyrku zachwyciło się foką. Dla foki jednak nie znajdziemy gestu. Dziecko jednak gestykulowało fokę spontanicznie poprzez dotykanie pięściami swojego nosa (foka w cyrku balansowała z piłką na nosie). Dla takich własnych gestów są przygotowane puste karty, które według potrzeb dziecka mogą zostać stworzone.
Karty z obrazkami dla członków rodziny(mama, tata, siostra…) również nie zostały przewidziane, ponieważ nie ma to sensu, naklejanie zdjęcia członka rodziny na pustej karcie. Okazało się również, że dla określania bliskich dla większości małych dzieci zwykłe gesty są niewłaściwe (np. dla babci według leksykonu gestów przyporządkowany jest kok) w „Patrz na moje ręce” babcia przedstawiana jest za pomocą zestawienia gestów „stary” i „matka”. Lepsze są indywidualne gesty, które kojarzone są z konkretną osobą (np. dziadek: gładzenie się otwartą dłonią po głowie, ponieważ dziadek jest łysy albo dla babci: dotykać obu płatków uszu, ponieważ babcia nosi kolczyki, dla wujka: poklepanie po barkach, ponieważ ten wujek zawsze sadza dziecko na ramionach itd.) Ponieważ w metodzie GuK gesty powinny tylko wspomagać mowę, wiele gestów reprezentuje cały zbiór wyrażeń. Tak można używać gesty: dla dobra, dla pochwały (i będą towarzyszyły temu różne wyrażenia słowne np.: „dobrze to zrobiłeś” albo „świetne”), odpowiednio zaznaczone będą znaczyć naganę, zakaz lub też postój względnie zatrzymywanie się, gotów względnie koniec, zakończenie, przerywanie i inne.
Wiele rzeczowników i pochodzących od nich czasowników gestykuluje się tak samo np.: rower, rower trójkołowy i jeździć rowerem, lub zmęczony i łóżko. Niektóre gesty dają się sensownie przedstawić tylko przy określonych czynnościach np.: przy, z, na, do. Ważne jest zaakcentowanie, że GuK ma dla wielu dzieci tylko chwilowe znaczenie, ponieważ gestykulacja staje się zbędna przy szybko rozwijającej się umiejętności mówienia. Przy większości dzieci z zespołem Downa, są one ważne dla komunikowania się miedzy drugim a piątym rokiem życia. Ale dzieciom powinno się cały czas dodawać otuchy i odwagi, aby porozumiewały się werbalnie, odpowiednio do swoich możliwości. Czasami pomaga, aby dać dziecku coś do ręki podczas zabawy i poprosić o nazwanie tego. W ten sposób dziecko może zostać zmotywowane do werbalnego porozumiewania się, albo odkłada się przedmiot z ręki, aby zaczęło gestykulować.
Kiedy zaczynać?
Dla rozwoju zdolności komunikacyjnych jest ważnym, aby dziecko przekonało się o jej znaczeniu oraz uznało jej użycie za sensowne. To dotyczy również słuchania. Dlatego musimy w różnych sytuacjach, przy wspólnych czynnościach i zabawach rozmawiać z dzieckiem, aby uzyskać funkcje głośnej mowy, jako pobudzenia do percepcji dźwiękowej i językowej orientacji. Poprzez to dziecko może zostać pobudzone do głoskowania i przejmowania typowych głosek z języka otoczenia. Dlatego gestykulacja nie powinna być stosowana za wcześnie, aby ten rozwój nie został narażony poprzez wizualizację mowy. W okresie rozwoju między ósmym a dziewiątym miesiącem proste gesty stają się dla wszystkich dzieci interesujące (dla dzieci z zespołem Downa około 14 a 20 miesiąc). Dzieci są teraz w takim położeniu, że np. na pytania „jaki duży jesteś?” albo „czy dobrze smakowało?” odpowiadają odpowiednimi gestami. Dlatego można zaczynać naukę, podczas rozmowy z dzieckiem, podczas zabawy i oglądania książek z obrazkami wspomagać komunikację pojedynczymi gestami. Tak zachęcimy do gestów i zabawy palcami. Dziecko może zostać przy tym bardzo łatwo zmotywowane do naśladowania. Gestykulacja nie jest tutaj czymś niezwykłym a jedynie zabawą, która powinna towarzyszyć rozmowie. Doświadczenie pokazuje, że poprzez orientacje na głośne mówienie w pierwszym roku życia i poprzez komunikację wspieraną gestami, można jednoznacznie uniknąć sytuacji, w której dziecko w wyniku zbyt wczesnego użycia gestów staje się „niemową”.
Czy metoda GuK wpływa na opóźnienie nauki mówienia?
Nie, co więcej, GuK wspomaga rozumowanie i porozumiewanie się, poprzez to wspiera i zachęca do nauki mowy. Powody są różne. Wszystkie dzieci mogą gestykulować wcześniej i łatwiej niż mówić, ponieważ kontrola motoryczna rąk jest możliwa wcześniej niż bardziej zróżnicowana umiejętność mówienia. Dodatkowo możemy bezpośrednio pomagać dziecku przy wykonywaniu gestów. Wiele gestów otrzymuje wyraźne cechy obiektu gestykulowanego np. ze względu na formę, działanie czy istotne cechy. To częściowe podobieństwo gestów i obiektów gestykulowanych ułatwia również zrozumienie. To odpowiada dzwiękonaśladownictwu np. „Hau-hau” dla psa albo „tik-tak” dla zegara. Wiele pojedynczych gestów, może zostać wprowadzonych w konkretnych sytuacjach, które wyjaśniane są poprzez połączenie treści znaków i słów (np. gest dla banana, żeby banan został obrany). Ponieważ, gestykulowane słowa są wybierane według zainteresowań dzieci i proponowane w poszczególnych sytuacjach, które mają dla dzieci znaczenie, mogą sobie te słowa również łatwiej przypominać. Oprócz tego, w przeciwieństwie do słów wypowiadanych, możliwe jest dłuższe przyglądanie się gestom, lub ich wolniejsze wykonywanie. Również szczególne problemy przy słuchaniu i percepcji mogą zostać zniwelowane poprzez kojarzenie dźwiękowych oraz wizualnych informacji. Jednak szczególnie ważne jest, że gesty wzmagają i wspierają konstruowanie podstawowych struktur i dzięki temu wspomagają kognitywne(poznawcze) wymagania do nabywania umiejętności mowy. Dlatego GuK nie zakłóca nauki mowy, lecz wpływa na nią pozytywnie i kiedy dziecko potrafi w wystarczającym stopniu porozumiewać się językiem mówionym, zaprzestanie gestykulować.
Dla jakich dzieci przeznaczona jest metoda GuK?
Metoda GuK jest szczególnie pomocna dzieciom, które jeszcze nie mówią, ale które wyraźnie już dużo rozumieją. Poprzez użycie metody GuK mają możliwość (dzięki gestom) stać się bardziej zrozumiałymi. Poprzez to można zminimalizować doświadczenia frustracji i wzmocnić gotowość do komunikowania się. Również zrozumienie zostaje ułatwione poprzez gesty, ponieważ podobnie brzmiące słowa (np. śpiewać- ziewać) nie pomylą się tak łatwo. Chociaż metoda GuK prowadzona jest w większości u dzieci, które dobrze słyszą, ale mają duże problemy z mówieniem, można ją stosować również u dzieci z wadami słuchu, które powinny orientować się językowo i potrzebują pomocy przy zrozumieniu i porozumiewaniu się. Metoda GuK oferuje pomoc dzieciom ze znacznymi problemami w nabywaniu umiejętności mówienia i w samym mówieniu, szczególnie w pokonywaniu niezgodności w potrzebie komunikowania i umiejętności porozumiewania. Szczególnie korzystne doświadczenia łączą się ze wspieraniem mówienia u dzieci z zespołem Downa, ale również u dzieci z trudnościami poznawczymi, które wykazują różne spowolnienie rozwoju umiejętności mówienia. Metoda GuK jest również przeznaczona dla dzieci z deficytami intelektualnymi. Wiele gestów można bez problemu wpleść w piosenki czy zabawy słowne a dzieci mogą uczyć się poprzez zabawę, „jak mówić rękoma”. Również w zabawie z kartami z obrazkami mogą przy pomocy dorosłych przyswajać gesty. Ponadto pomocne są również wtedy, gdy inne dzieci znają gesty i ich używają, a one przez to rozszerzają swoje możliwości porozumiewania się i wspomagają integracje.
Czy trzeba nauczyć się wielu gestów, zanim zacznie się naukę z dzieckiem?
Nie, można zaczynać z jednym jednym gestem, który jest dla dziecka w pewnej sytuacji interesujący, a później przyswajać sobie nowe gesty, według zapotrzebowania dziecka. W wielu różnych sytuacjach, podczas jedzenia, opieki czy zabawy – rozmawiamy z dzieckiem. To się nie powinno zmienić! Ale teraz wybieramy określone gesty, które do porozumiewania, dla dziecka są ważne i podsuwamy je dziecku jako uzupełnienie słowa mówionego. Nie trzeba się również martwić, że jakieś gesty wykonujemy niepoprawnie. Istotne aspekty gestów są wyraźne do rozpoznania, dlatego łatwe do naśladowania.
Kiedy dziecko zaczyna samo gestykulować?
Niektóre dzieci naśladują spontanicznie niektóre gesty. Kiedy np. razem oglądacie karty z obrazkami i pokazywane jest dziecku, jak pokazywać kota, możliwe, że spróbuje od razu lub w konkretnej sytuacji pokażemy, jak gestami określać herbatnika i zaraz spróbuje go imitować. Jednak, może zabrać dziecku więcej czasu, zanim zacznie używać ich do komunikowania się. Ale musimy sobie uzmysłowić, jak długo dziecko słucha słów, zanim zacznie je wypowiadać. Dlatego nie wolno nam zbyt szybko tracić cierpliwości i rezygnować. Przy wykonywaniu jakiegoś gestu w określonej sytuacji możemy również sami bezpośrednio wspierać i pomagać dziecku. Dziecko samo będzie motorycznie upraszczać gesty i dopasowywać je do swoich możliwości ruchowych. Typowe jest np. jak wszystkie dzieci zaczynają same kiwać otwartą i zamkniętą ręką. Jak podczas mówienia, kiedy dziecko mówi np. „lada” zamiast „czekolada”, wraz ze wzrostem umiejętności, te uproszczenia zostaną przezwyciężone. Nie powinniśmy jednak źle traktować tych motorycznych uproszczeń tak jak i uproszczeń mowy małych dzieci, aby wspomagać spontaniczne używanie gestów, może być pomocnym, wykorzystywanie sytuacji lub świadome ich kreowanie, które umożliwią dziecku, dokonać wyboru, o coś poprosić, co nie jest dostępne, o coś zapytać, czego nie ma w zasięgu wzroku.
Jakie słowa wybieramy?
Przy wyborze słów, które będą wspomagane gestami, musimy spojrzeć na zainteresowania dziecka i jakie mają dla niego znaczenie. Dziecko chciałoby się porozumiewać i dzięki gestom coś osiągać, co jest dla niego ważne. Dlatego sensownym jest orientować się na potrzeby dziecka a nie trzymać się jakiejś określonej kolejności przy wyborze słów. Tak jak ważność słów zostaje dostrzeżona w naturalnym kontekście, tak i gesty powinny być przyswajane w powiązaniu z naturalnymi czynnościami. Obchodzenie się z pewnymi rzeczami, doświadczanie podobieństw między gestami a tym, co pokazujemy ułatwia dziecku naukę i przyswajanie.
Czy można gestykulować zdania?
Początkowo dziecko gestykuluje ważne pojedyncze słowa, tak jak każde dziecko początkowo tworzy zdania składające się z pojedynczych słów. Wraz ze wzrostem umiejętności i potrzebą zróżnicowanej komunikacji zaczną powstawać zdania składające się z dwóch słów (np. samochód i mieć, pic i sok). Poprzez kombinacje pierwszych słów mówionych z gestami mogą powstawać dwu wyrazowe zdania w języku mówionym np. mama (wypowiedziane) i gotuje (gestykulowane). W podobny sposób można wspomagać się połączeniem gestów i mowy podczas odpowiednich czynności. Również w książce z obrazkami można znaleźć takie sytuacje (ta sama osoba wykonuje różne czynności). Ważne jest tylko to, aby te ćwiczenia nie były używane jako „formalne ćwiczenia”, ale żeby były przeżywane podczas wspólnej zabawy i opowiadań. Karty GuK mogą posłużyć do stworzenia własnej książeczki z gestami i obrazkami, którą potem w razie potrzeby można zabrać do przedszkola lub szkoły, aby tam umożliwić dostęp innym dzieciom do tej szczególnej formy komunikacji.
Jak używa się różnych kart GuK?
Z kartami gestów mogą się uczyć osoby związane z dzieckiem. W albumie do zdjęć można umieszczać na przedniej stronie obrazek a na odwrocie gest. Przy kartkowaniu tego albumu, możemy nazywać obrazek i razem z dzieckiem go gestykulować lub prosić dziecko o dopasowanie odpowiedniego gestu do niego. Ale również osoby, które nie są tak obeznane z gestami, mogą w taki sposób wspólnie z dzieckiem przeglądać wspomniany album. Na kartach z gestami chłopiec i dziewczynka pokazują pojedyncze gesty. One powinny pomóc dziecku, poprzez identyfikowanie się z nimi dziecka. Możemy również pokazywać dzieciom karty z gestami i pytać, co chłopiec na tym obrazku pokazuje nam swoimi rękoma(zgadywanka, która sprawia przyjemność dzieciom w pełni sprawnym). Można również robić kopie kart z gestami i obrazkami, które odpowiadają aktualnemu zasobowi słów dziecka. Te strony mogą np. zostać użyte w przedszkolu, aby pokazać pozostałym dzieciom tę formę komunikacji.
Jak pracować z kartami ze słowami?
Jeśli dziecko potrafi nazwać znaczną cześć obrazków z gestami, jest możliwe wprowadzenie kart ze słowami. Stworzenie takiego zapasu słów do czytania może być dalszą pomocą w nauce mówienia. Poprzez gesty, jest możliwe, aby dziecko czytając potrafiło rozpoznać i nam zrozumiale opisać również słowa, których jeszcze nie wypowiada,. Dzięki kartom z obrazkami i słowami można przyporządkować je podczas zabawy. Jeśli karty zostaną zestawione i skopiowane w różny sposób, mogą być podczas zabawy przy układaniu wciąż na nowo przyporządkowane do „karty matki”. Karty ze słowami mają w systemie GuK mniejsze znaczenie, ale oferują uzupełnienie dla wspierania mówienia.
Piosenki i wierszyki towarzyszące metodzie GuK
Istnieje wiele piosenek dla małych dzieci, które można połączyć z metodą GuK. Jest to naturalna możliwość używania gestów a które są dobrą zabawą nie tylko dla dzieci. Ważne jest tylko to, żebyśmy podczas piosenek i wierszyków nie używali zbyt wielu gestów. Gesty powinny akcentować tylko ważne rzeczy i działania a dziecko mogło w tym uczestniczyć.
Źródło: materiały oryginalne GuK