Komórki glejowe i ich rola w układzie nerwowym

Zaczynamy od definicji (dziękuję WIKIPEDII):

Komórki glejowe lub glej (gr. glia = klej; ang. glial cells), stanowią obok komórek nerwowych drugi składnik tkanki nerwowej. Czasami wszystkie rodzaje komórek glejowych określane są wspólnie jako neuroglej.

Funkcja

Komórki glejowe nie przekazują impulsów nerwowych tak, jak to czynią neurony, choć są do tego niezbędne. Biorą udział m.in. we współtworzeniu bariery krew-mózg, w syntezie niektórych neuroprzekaźników, w procesach związanych z wydzielaniem i wychwytywaniem neuroprzekaźników, tworzą osłonki mielinowe aksonów, uczestniczą w odżywianiu neuronów, oraz pełnią funkcje obronne. Komórki glejowe biegną wzdłuż nerwów. Zbyt duża ilość może doprowadzić do śmierci.

Podział komórek gleju

• Mikroglej
• Makroglej
• Ośrodkowy układ nerwowy
  • Astrocyty
  • Oligodendrocyty
  • Komórki ependymalne
  • Glej radialny
  • Polidendrocyty
• Obwodowy układ nerwowy
• Komórki Schwanna (lemocyty)
• Komórki satelitarne

a oto artykuł na temat komórek glejowych znalezionych w PAP:

Komórki glejowe w mózgu mogą się komunikować jak neurony

Komórki glejowe, które mają chronić i odżywiać tkankę nerwową mózgu, mogą się komunikować w sposób podobny do neuronów – zaobserwowali badacze niemieccy. Dokładne wyniki publikuje pismo "Nature Neurology".
W mózgu ludzkim występuje więcej komórek glejowych niż nerwowych. Około 90 proc, wszystkich komórek budujących mózg należy do jednego z trzech typów komórek glejowych – astrocytów, oligodendrocytów lub komórek mikrogleju.
Bardzo długo naukowcy uważali, że glej (w grece oznacza to klej) odgrywa w mózgu rolę spoiwa – stanowi doskonały wypełniacz przestrzeni między komórkami nerwowymi, dzięki czemu zapewnia im fizyczną podporę i stabilizację. Do innych równie ważnych zadań komórek glejowych zalicza się odżywianie i ochronę neuronów. Oligodendrocyty z kolei tworzą na wypustkach nerwowych rodzaj izolatora – tzw. osłonkę mielinową, która przyspiesza przewodzenie sygnałów w mózgu.
W ostatnich latach coraz więcej badań wskazuje jednak, że rola gleju w funkcjonowaniu mózgu może być jeszcze większa, tzn. że może on brać czynny udział w procesach regulujących czynności układu nerwowego.
W najnowszych doświadczeniach naukowcy pod kierunkiem prof. Christiana Steinhaeusera z Uniwersytetu w Bonn zaobserwowali, że astrocyty – jedna z grup komórek glejowych – posiadają małe pęcherzyki magazynujące glutaminian, czyli jeden z neuroprzekaźników, za pomocą którego komunikują się neurony.
Badania zostały przeprowadzone na astrocytach izolowanych z hipokampa, struktury mózgu, która ma kształt konika morskiego i pełni kluczową rolę w procesach uczenia się i zapamiętywania.
Okazało się, że pod wpływem odpowiedniego bodźca chemicznego astrocyty w hodowli mogą, tak samo jak neurony, uwalniać na zewnątrz zawarty w pęcherzykach glutaminian.
Sam proces polega na łączeniu błony pęcherzyków z błoną komórkową i przebiega bardzo szybko – większość pęcherzyków opróżnia się w ciągu 0,2 sekundy. Jak przypomina prof. Steinhaeuser, uwalnianie neuroprzekaźnika do przestrzeni synaptycznej, czyli miejsca kontaktu dwóch neuronów zachodzi niewiele szybciej.
Udało się też wykazać, że uwolniony glutaminian oddziaływał z odpowiednimi receptorami na komórkach sąsiadujących z astrocytami.
Zdaniem autorów, ich wyniki sugerują, że astrocyty mogą się komunikować z neuronami za pomocą neuroprzekaźników. W ten sposób modulują ich funkcje.
Gwiaździste astrocyty hipokampa posiadają wiele rozgałęzionych wypustek. Dlatego naukowcy spekulują, że pojedynczy astrocyt z tego obszaru mózgu może za pomocą glutaminianu oddziaływać na około 140 tys. synaps i to niekoniecznie położonych blisko niego. "To oznacza, że astrocyty mogą modulować aktywność bardzo wielu neuronów" – komentuje prof. Steinhaeuser.
Zdaniem badacza, jeśli przyszłe badania potwierdzą wyniki jego zespołu, trzeba będzie zrewidować dotychczasowe poglądy na temat roli komórek glejowych w mózgu.
PAP

a oto główni bohaterowie dzięki stronie brain.fuw.edu.pl