Lamiwudyna w testach na zespół Downa.

Lamiwudyna  jest popularnym, szeroko stosowany lekiem w leczeniu HIV. Jest lekiem przeciwretrowirusowym. Osobą prowadzącą badania jest znana nam od lat dr.Mara Dierssen z Hiszpanii, co powoduje że tym bardziej ten projekt jest ciekawy.

Dlaczego lek na HIV ma pomóc osobom z zespołem Downa?

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35762509/

Zacznę od tego, co mówią badacze w swoim oświadczeniu dla prasy:

„Zwiększona retrotranspozycja jest obserwowana w procesie starzenia się komórek i wraz ze starzeniem się i jest powiązana z kilkoma chorobami neurodegeneracyjnymi, w tym chorobą Alzheimera, otępieniem czołowo-skroniowym, chorobą prionową, ale także w zaburzeniach rozwojowych, takich jak zespół Retta, autyzm lub zespół łamliwego chromosomu X.

Retrotranspozony wykazują pewne podobieństwa do HIV, szybko replikując się w komórkach, choć niekoniecznie z implikacjami patologicznymi. Autorzy postawili hipotezę, że użycie istniejących nukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy (NRTI), które obecnie celują w replikację wirusa HIV – takich jak enzym odwrotna transkryptaza – może również działać w celu blokowania retrotranspozonów.”

Mamy zatem pierwszy cel. Mechanizm starzenia się, typologii choroby Alzheimera w ZD jest związany z pomysłem użycia inhibitorów, blokujących jedną z typologii choroby Alzheimera jaką jest replikacja retrotranspozonów. Tłumacząc to jeszcze prościej: mówimy o leku który hamuje replikację retrowirusów, które “wbudowują” się w genom osoby z ZD, mającą rozregulowany układ odpornościowy tytułem choroby Alzheimera.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Retrotranspozon

Teraz dlaczego wybór padł na ten lek, i tutaj znów cytat:

“Wiemy, że lamiwudyna, inhibitor odwrotnej transkryptazy stosowany przeciwko HIV, okazała się u starszych myszy zmniejszać aktywację retrotranspozonów, które można powiązać z zaburzeniami związanymi z wiekiem. Dlatego pomyśleliśmy, że może być przydatne przeciwdziałanie zaburzeniom poznawczym związanym z zespołem Downa…Co ważne, u pacjentów z HIV-1 leczenie NRTI wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem zaburzeń neuropoznawczych związanych z HIV, chorobą Alzheimera, choroby Parkinsona i innych demencji… W zeszłym roku przeprowadzono badanie kliniczne mające na celu zbadanie bezpieczeństwa i wykonalności terapii przeciwretrowirusowej lamiwudyną na chorobę Alzheimera.”

Jak widać jest to kompletnie nowe podejście dotyczące osób z ZD. Zatem jak w każdym przypadku badań nad lekami, pomimo dopuszczeń do użycia u ludzi, konieczne jest wieloetapowe sprawdzenie działania tego leku. Rozpoczęto od myszy z trisomią i te badania wypadły pozytywnie. Znów cytat:

“Wyniki wskazywały, że myszy otrzymujące lamiwudynę wykazywały poprawę funkcji poznawczych. „Wykryliśmy znaczną poprawę fenotypów neurobehawioralnych i całkowite uratowanie pamięci rozpoznawania zależnej od hipokampa po leczeniu lamiwudyną…nasze badanie wykazało po raz pierwszy, że lamiwudyna poprawia funkcje poznawcze w mysim modelu ZD, dostarczając eksperymentalnych dowodów na zastosowanie inhibitorów odwrotnej transkryptazy jako nowego potencjalnego leczenia łagodzącego zaburzenia funkcji poznawczych w ZD”.

Co to oznacza w dużym skrócie? Cóż lek może wpływać na funkcjonowanie genu APP, stąd istotna poprawa funkcjonowania myszy. Mechanizmy jednak tej poprawy oparte są o zahamowanie negatywnych działań retrowirusów stąd pomocny może być lek na HIV.